در ایران باستان دانههای گندم، جو، برنج، لوبیا، عدس، ارزن، باقلا، نخود و کنجد را بر این ستونهای خشتی میکاشتند و روز ششم فروردین آنها را برمی چیدند و به نشان برکت و باروری در تالارها پخش میکردند و معمولا سه قاب از سبزه به نماد اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر خوان میگذاشتند و اغلب کنار آنها گندم، جو و ارزن که نقش مهمی در خوراک مردم داشتند سبز می کردند تا سبب فراوانی این دانهها در سال جدید گردد.
امروزه نیز آن چیزی که وجودش بر سر سفره هفت سین ضرورت دارد، سبزه است. مردم یزد از نیمه اسفند به سبز کردن سبزه در کاسه و بشقاب و حتی بر روی کوزههای سفالی میپردازند. زرتشتیان رویش سبزه را در نوروز نشان تازه شدن زندگی و فصل رویش دانهها که خود برکت زندگی محسوب میشود، میدانند.در گذشته زرتشتیان یزد بیشتر “تره تیزک” را که در گویش خود بدان “ششه” میگویند بر روی کوزههای سفالی سبز میکردند.
حتما بخوانید : تقویم ۹۸ و همه تعطیلات رسمی و روز های مهم سال ۱۳۹۸ + PDF دانلود
تاریخچه ی کاشتن سبزه :
کاشتن سبزه عید به صورت نمادین و شگون، از روزگاران کهن، در همه خانه ها و در بین همهً خانواده ها مرسوم است. آخین ماه سال یعنی اسفند زمان کاشتن سبزه عید می باشد.
در ایران کهن بـیست و پنج روز پیش از نوروز در میدان شهر دوازده ستون از خشت خام بر پا می شد، بر ستونی گندم، برستونی جو و به ترتیب، برنج، باقلا، کاجیله ، ارزن، ذرت، لوبـیا، نخود، کنجد، عدس و ماش میکاشتـند و در ششمین روز فروردین، با سرود و ترنم و شادی، این سبزه ها را می کندند و برای فرخندگی به هر سو می پراکندند .
امروز، در همهً خانه ها رسم است که ده روز یا دو هفته پیش از نوروز، در ظرف های کوچک و بزرگ، کاسه، بشقاب و کوزه ، دانه هایی چون گندم، عدس، ماش و … می کارند و موقع سال تحویل آن را به نشانه طراوت و سرسبزی و سر زندگی بر سر سفره هفت سین می گذارند.
در برخی از شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه های نوروزی اختصاص دارد. این سبزه ها را در خانواده ها تا روز سیزده نگه داشته، و در این روز زمانی که برای ” سیزده بدر ” از خانه بـیرون می روند، در آب روان می اندازند.
آموزش کاشت سبزه ذرت:
- برای کاشت سبزه ذرت باید ح
- دود بیست روز قبل از عید دست به کار شوید.
- برای چهار رو،ز ذرت را خیس کرده و هر روز آب آن را عوض کنید ولی جای ظرف را عوض نکنید تا جوانه بزند.
- سپس ذرتها را داخل دستمالی نخی ریخته و مرتب با آب اسپری کنید.
- روی ذرتها را با دستمال بپوشانید تا مرطوب بماند و ذرتها جوانه بزنند.
- وقتی ذرتها سبز شدند، یک سبد را داخل تنگ گذاشته و ذرتها را داخل سبد بریزید.
- تنگ را پر از آب کرده به صورتیکه ذرتها داخل آب باشند.
- بعداز ده روز دانهها ریشه داده و سبز میشود. میتوانید داخل تنگ ماهی انداخته و برای عید یک سبزه ذرت زیبا با تنگ ماهی داشته باشید.
چند نکته درباره کاشت سبزه ذرت برای سبزه عید ۹۸:
- با دانه ذرت که با آن پفیلا درست میکنید نمیشود سبزه ذرت تهیه کرد چون جوانه نمیزند.
- مقدار دانهها نباید خیلی زیاد باشد چون اگه تراکم زیاد باشد، لایههای زیرین نمیتوانند رشد کنند و میپوسند.
- اگر مقدار دانهها کم باشد سبزه کم پشتی دارید. پس اندازه رو نسبت به ظرف نه زیاد و نه کم بگیرید.
- آبیاری زیاد هم باعث زود خرابشدن سبزه میشود.
سبز کردن عدس
حدوداً ۱۵-۱۸ روز قبل از عید داخل کاسه مقداری عدس ریخته و با آب پر میکنیم و می گذاریم چند روز در دمای اتاق بماند. عدس معمولا آب را به خود جذب میکند. گاهی کنترل میکنیم و اگر آب عدس کشیده شده بود باز هم به آن آب اضافه میکنیم و می گذارم تا عدسها جوانه بزنند( گندم یا عدس داخل آب جوانه نمیزند. فقط باید کاملا خیس بخورند. وقتی عدس های خیس خورده را لای دستمال نم دار منتقل کنیم شروع به جوانه زدن می کنند.) بهتر هست که آب عدس را هر روز عوض کنیم چون ترشیده و کف میکند.
بعد از آن که عدسهایتان کمی جوانه زدند آنها را آبکش کرده و در ظرفهای مورد نظر ریخته و روی آنها را با دستمال حوله ی پوشانده و روی آنها آب بپاشید و کنار پنجره جای که نه سرد و نه زیاد گرم هست می گذاریم تا رشد کنند.
توجه داشته باشید هر روز باید عدسها را خیس کرده و آب اضافه آنها را بیرون ریخت. و حتما دستمال رویی را مرطوب نگهدارید. هیچوقت عدسهایتان را به صورت لایه نازک در ظرفتان نریزید. بهتر هست که کمی به صورت گنبدی شکل در آورید.
بعد از آن که جوانه ها مقداری رشد کرده و کمی سبز شد می توانید دستمال روی آن هارا برداشته و به آب دادن عدسها ادامه دهید و مطمئن باشین که نور طبیعی به آنها بخورد و حتما ظرفتان را گاهی بچرخانید تا سبزهها به صورت کج به طرف نور رشد نکنند.
سبز کردن قره ماش
دو لیوان قره ماش را درون کاسهای ریخته و تا ۲ بند انگشت آب روی آن، آب میریزیم. پس از ۴ روز ماشها سفید میشوند، پس آنها را درون دستمالی نخی میریزیم . پس از سه روز که ماشها جوانه زدند آنها را درون ظرف مورد نظری کهاز قبل ته آن لایهای از پنبه گذاشتهایم ، میریزیم و روی آنها را بادستمال خیس میپوشانیم.
پس از سه روز دستمال را از روی قره ماشها برمیداریم و در حدی که فقط مرطوب بمانند روی آنها، آب اسپری میکنیم و آنها را در آفتاب قرارمیدهیم.
این دانه ها طی ۲ هفته به شکل زیبایی رشد خواهند کرد و آماده خواهند شد تا سر سفره هفتسین قرار گیرند.
سبزه های کوزه ای
تهیه کوزه سبز نیز بسیار جالب است. با استفاده از یک کوزه سفالی و مقداری بذر ترهتیزک (شاهی) می توانیم سبزه کوزهای درست کنیم.
ابتدا کوزه را از آب پر می کنیم و برای مدت یک شبانه روز آن را همانطور پر از آب نگه می داریم تا جدار کوزه کاملاً خیس شود. سپس یک جوراب نایلونی روی کوزه می کشیم.
بذر شاهی را که قبلاً برای مدت بیست و چهار ساعت در آب خیس کرده ایم به آرامی با دست روی نایلون می کشیم طوری که بذرها که حالا دیگر بعد از خیس شدن کاملاً ژله ای شده اند به طور یکنواخت همه جا پخش شوند. بذر شاهی به آسانی به سطح جوراب نایلونی می چسبد.
کوزه را همواره پر از آب نگه می داریم. چون هر روز مقداری از آب کوزه تبخیر می شود باید به طور مرتب در آن آب بریزیم. آب از داخل کوزه به جداره آن راه یافته و به بیرون تراوش نموده جوراب را مرطوب می کند به این ترتیب بذر شاهی جوانه زده و ریشه ها به سطح بیرونی کوزه می چسبند.
کوزه را در محل پر نور قرار دهید و گاه گداری آن را بچرخانید تا نور به همه جای آن برسد. بعد از چند روز کوزه سبز شده و از تماشای آن لذت خواهید برد.
توصیه های کلی برای تهیه سبزه عید
– استفاده از ظروف سفالی و چینی نتیجه بهتری خواهد داشت تا ظروف پلاستیکی.
– هر قدر قطر بستر کمتر باشد عمر سبزه بیشتر می شود.
– آبی که در طی مراحل کشت سبزه عید استفاده می کنید آب ولرم باشد.
– اگر در محیط گرم و خشک زندگی می کنید تا مرحله ای که جوانه ها هنوز به یک سانت نرسیده اند از پارچه مرطوب استفاده کنید.
آموزش کاشت و تهیه سبزه عید با خاکشیر
در این پست به شما آموزش تصویری کاشت سبزه عید با خاکشیر ارائه می دهیم همچنین انواع مختلف سبزه های تهیه شده با خاکشیر آشنا می نماییم تا به انتخاب خود بهترین مدل و طرح سبزه عید را انتخاب نمایید و در کنار سیب، سنجد، سیر، سمنو و دیگر وسایل زیباترین سفره هفت سین را بچینید.
آموزش تصویری کاشت سبزه عید با خاکشیر برای نوروز۹۸
سبزه عید روی کوزه سفالی با خاکشیر :
در این روش ابتدا بذر خاکشیر را به مدت یک شب خیس نمایید. کوزه سفالی مناسبی تهیه نمایید و روی آن را با پارچه تنظیف یا جوراب زنانه نازک بپوشانید. جوراب را خیس نموده و بذر های خاکشیر را که خوب لعاب داده اند با دست خیس روی کوزه سفالی بکشید. توجه کنید که تمام سطح کوزه به صورت یکدست با خاکشیر پوشانده شود. سپس کوزه را پر از آب نمایید. البته توجه داشته باشید که تا زمان سبز کردن خاکشیرها باید مرتب آن را با اسپری آب دهید. در ادامه چند نمونه از سبز های سبز شده با خاکشیر بر روی کوزه سفالی را ملاحظه می فرمایید.
سبزه عید با خاکشیر روی کلاه :
در این روش نیز ابتدا خاکشیر را در آب خیسانده تا لعاب دهد. در این فاصله چند ساعته بهتر است سطح کار را آماده نمایید. در اینجا از کلاه استفاده شده است اما شما به دلخواه می توانید از سایر وسایل به عنوان ماکت برای سبزه عید با خاکشیر استفاده کنید و سبزه متفاوت و زیبایی داشته باشید. ابتدا روی سطح مورد نظر را با لایه نازکی از پنبه بپوشانید، سپس پارچه تنظیف را روی پنبه ها قرار دهید و بعد از خیس نمودن آن بذرهای آماده شده را به صورت یکدست روی پارچه بکشید و برای نتیجه گیری بهتر، نایلونی را که چند حفره روی آن ایجاد نموده اید، روی کار بکشید فقط توجه داشته باشید که نایلون با خاکشیر ها برخورد نکند. این سبزه را نیز با اسپری و آبپاش آبیاری نمایید. بعد از گذشت دو یا سه روز که بذرهای خاکشیر سبز نمود نایلون را برداشته و هر روز سبزه خود را آبیاری نمایید.
نکات مهم برای تهیه سبزه عید با خاکشیر :
- مدت زمان سبز نموده سبزه با خاکشیر پنج یا شش روز است، پس می توانید آن را در روزهای آخر سال نیز تهیه نمایید.
- سعی کنید از خاکشیرهای تازه استفاده نمایید تا سبزه شما یکدست و زیباتر شود و به طور کامل سبز کند.
- خاکشیر اگر به مدت پنج یا شش ساعت در آب باشد لعاب میدهد و برای استفاده آماده می شود.
- برای خیساندن خاکشیر و نتیجه گیری بهتر به ازای بک پیمانه خاکشیر از پنج پیمانه آب استفاده کنید
- بذر خاکشیر تقریبا مشاهده با بذر شاهی است و نحوه سبز نمودن هر دو یکسان است.
مدل های سبزه عید را که در ادامه ملاحظه می فرمایید میت وان به عنوان سبزه عید با خاکشیر تهیه نمود و از این مدل ها و طرح های زیبا نهایت استفاده را برد.
با نحوه تهیه سبزه عید با خاکشیر به طور کامل آشنا شدید، امیدواریم با تهیه یک از این مدل های سبزه زیبا و متنوع، جذاب ترین سبزه برای سفره هفت سین را داشته باشید.