به گزارش اخبار شورای شهر، حمل و نقل عمومی تهران با ۱۰ خط بی‌آرتی، بیش از ۲۰۰ خط عادی، بیش از ۲۰۰ کیلومتر خط مترو ، ۱۲۷ ایستگاه فعال و حدود ۸۰ هزار دستگاه تاکسی، ناوگانی گسترده و مطلوب به نظر می‌رسد اما این امکانات پاسخگوی نیاز جمعیت ۱۳ میلیونی تهران و افرادی که به صورت روزانه از شهرها و شهرستان های اطراف مهمان این کلانشهر هستند، نیست و کمبودهای موجود در روزهای کرونایی بیش از پیش خودنمایی می‌کند. این در حالی است که علاوه بر کمبودهای موجود در این حوزه، فرسودگی نیز مزید بر علت شده تا اوضاع این حوزه روز به روز آشفته‌تر شود.
متروی تهران ۳ هزار واگن نیاز دارد که در حال حاضر ۱۵۰۰ دستگاه در حال استفاده است و ۴۴ دستگاه فرسوده شده و نیاز به اوِرهال دارد. در بخش اتوبوسرانی هم از حدود ۶ هزار دستگاه اتوبوس، بالغ بر ۷۰ درصد فرسوده هستند و این در حالی است که تهران باید ۹ هزار اتوبوس داشته باشد اما کلانشهر تهران مانده و ۴۰۰۰ اتوبوس فرسوده و دست کم نیاز به ۳ هزار اتوبوس جدید!
اگرچه کم‌کاری‌های مدیریت شهری تهران در سال‌های نخست فعالیت این دوره و فرصت‌سوزی رخ داده در بروز این شرایط بی‌تأثیر نیست اما علاوه بر افزایش هزینه و تورم، بی توجهی چندین ساله دولت به این حوزه موجب انباشت مشکلات شده است. بدهی های دولت در بخش های مختلف به شهرداری تهران یکی از موضوعاتی است که بارها و بارها در رسانه‌ها و از سوی برخی مسئولان مطرح شده اما دریغ از اهتمام جدی برای پرداخت حداقل بخشی از این بدهیها.
در کنار بدهی‌های قابل توجه دولت که حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده و بیش از ۷ هزار میلیارد تومان فقط در حوزه یارانه بلیت مترو و اتوبوس است این پرسش مطرح می‌شود که با وجود طرح مکرر این موضوعات چه میزان از مطالبات شهرداری در سال جاری وصول شده است؟ درباره این موضوع با محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران به گفت وگو پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان می‌شود:
چه میزان از مطالبات شهرداری تهران در سال جاری وصول شده است؟
یکسری از مطالبات مربوط به گذشته است که فعلا از پرداختن به آن صرف‌نظر می‌کنیم ولی متأسفانه در بودجه برای یارانه بلیت اتوبوس و مترو سقف قرار داده شده که به نوعی تضییع حقوق مردم است. یارانه بلیت اتوبوس و مترو را ۲۵۰ میلیارد تومان در بودجه سال جاری تعیین کردند که این رقم برای کل کشور است نه برای تهران.
همانطور که می‌دانید اتوبوسرانی و متروی ما هر کدام در سال حدود هزار میلیارد تومان یارانه نیاز دارند که شهرداری آن را می پردازد زیرا دولت سهم خود را نمی دهد در حالی که ۵۰ درصد این مبلغ سهم دولت است یعنی دولت باید ۵۰۰ میلیارد تومان به مترو و ۵۰۰ میلیارد تومان به اتوبوسرانی پرداخت می‌کرد اما طبق چیزی که به خاطر دارم حدود ۲۱ میلیارد تومان برای مترو و اتوبوس در سال ۹۸ پرداخت کرده است و در سال جاری نیز تاکنون مبلغی پرداخت نشده یا اگر داده شده بسیار ناچیز بوده است.
هزار میلیارد تومانی که به عنوان سهم سالانه دولت در خصوص یارانه بلیت مترو و اتوبوس به آن اشاره کردم با قیمت‌های قبلی است؛ نرخ تمام شده بلیت مترو به دلیل تورم ۱۵ هزار تومان است که اگر بخواهیم طبق قانون، هزینه بلیت به صورت یک سوم بین مردم، دولت و شهرداری تقسیم شود، سهم دولت بیشتر از این خواهد بود اما زرنگی دولت اینجاست که در بودجه برای پرداخت ۲۵۰ میلیارد تومان، سقف تعیین کرده است و اگر اعتراضی به مبلغ پرداخت شده شود، می‌گوید طبق مصوبه مجلس دولت مجاز است تا سقفِ مبلغ تعیین شده را بپردازد.
سهم تهران هم معمولا ۵۰ درصد بودجه تعیین شده است و اگر می‌خواستند ۵۰ درصد این مبلغ را بدهند باید ۱۲۵ میلیارد تومان می‌پرداختند که آن هم انجام نشد. بنابراین دو مشکل وجود دارد نخست، تعیین کردن سقف برای بودجه تعیین شده و دوم نپرداختن آن.
در بخش های دیگر دولت باید چطور عمل می‌کرد؟
برای خرید اتوبوس نیز دولت در سال جاری مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه برای کل کشور تعیین کرد که اگر همه آن را می‌پرداختند امکان خرید ۲۰ اتوبوس برای کل کشور وجود داشت اما یک دستگاه هم خریداری نشد.
علاوه بر این، طبق قانون باید ۶۰ درصد جرائم راهنمایی و رانندگی به شهرداری همان شهر برسد؛ به زبان ساده‌تر، شهرداری هر شهر باید ۶۰ درصد جرائم وصولی را دریافت کند؛ طبق پیش‌بینی‌ها جرائم وصولی در سال جاری حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان است که حدود ۹۰۰ میلیارد آن باید از سوی دولت به تهران پرداخته شود اما دولت اینجا هم زرنگی کرده، برای آن سقف گذاشته و مبلغ آن را ۲۱۶ میلیارد تومان برای کل کشور تعیین کرده است؛ چیزی که در این بخش پرداخت کرده هم بسیار ناچیز و حدود ۳۰ میلیارد تومان است.
بنابراین اینجا هم ۸۷۰ میلیارد تومان از حقوق شهر تضییع شده البته این ارقام مربوط به سال جاری است و سال های گذشه هم وضعیت به همین منوال بوده است.
برخی از نمایندگان مجلس ممکن است از تأثیر تعیین سقف برای ردیف‌های بودجه بی‌اطلاع باشند و برخی از این بی‌اطلاعی استفاده کنند چراکه در غیر این صورت برای آنها سقف قائل نمی‌شدند و آن را تخصیص یافته تلقی می‌کردند. البته در این زمینه با برخی نمایندگان صحبت کرده‌ام و آنها وعده پیگیری و اصلاح داده‌اند در واقع برخی از آنها در این زمینه هوشیار شده‌اند زیرا در بودجه اعداد و ارقام زیادی وجود دارد و ممکن است در صورت نداشتن اطلاعات کافی، به برخی از جزئیات توجه نشود.
اگر در بودجه به جای « موظف است»، «می‌تواند» استفاده شود معنی جمله تغییر می‌کند و اگر اعتراضی نسبت به آن شود، دولت با استناد به کلمه « می‌تواند» می‌گوید می‌توانستیم همه مبلغ را نپردازیم بنابراین بازی با الفاظ می‌تواند حقوق شهرداریها را تضییع کند.
برای متروی تهران ۶۲ میلیارد تومان در بودجه دیده شده که ظاهرا این رقم پرداخت شده اما می‌توان برای ساخت ۵۰ متر مترو از آن استفاده کرد! برای سال ۱۴۰۰ نیز همین رقم در نظر گرفته شده که بیشتر شبیه شوخی است و فقط می‌خواهند ردیف آن حفظ شود وگرنه اگر بخواهند واقع‌بینانه بودجه‌ای در نظر بگیرند، بخواهند مترو پیشرفت داشته باشد و کارها با سرعت انجام شود چنین رقمی تعیین نمی‌کردند، شورای شهر سالانه بالغ بر ۳۵۰۰ میلیارد تومان برای ساخت مترو اعتبار مصوب می‌کند و دولت هم باید به همین اندازه به شهرداری تهران پرداخت می‌کرد.
زمانی مترو دولتی بوده است و در دولت نهم، همزمان با شورای دوره اول شهر تهران، مترو طی یک توافق به شهرداری تهران واگذار می‌شود اما از آنجایی که دولت هزینه مترو را به طور کامل پرداخت می‌کرده و گفته می‌شود پرداخت این هزینه در توان شهرداری نیست، بندهایی در توافق نامه تعیین می‌شود که بر اساس آن ۵۰ درصد هزینه را دولت و ۵۰ درصد دیگر را شهرداری بپردازد. بنابراین روی این عدد توافق می‌کنند و در واقع شرط واگذاری این بوده که ۵۰ درصد هزینه ساخت و تجهیز را دولت بپردازد.
اگر شهرداری ۳۵۰۰ میلیارد تومان برای ساخت گذاشته دولت هم باید همین میزان بگذارد اما دولت از سال‌های گذشته همینطور بدهکار است و سهم خود را نپرداخته؛ این امر کار را هم برای مردم و هم برای مسئولان شهری سخت کرده است. بدهیها انباشته می‌شود و هر دولت می‌گوید بدهی دولت قبلی به من ربطی ندارد در حالی که باید تکلیف این بدهی ها روشن شود.
پیشنهادی برای تعیین تکلیف بدهی های انباشت شده دارید؟
مجلس شورای اسلامی می تواند ردیفی به عنوان «تسویه پرداخت بدهی» در بودجه قرار دهد، زیرا این موضوع فقط مشکل تهران نیست و سایر شهرها نیز با آن مواجه هستند، بنابراین راهکار حل مشکل این است که برای شهرداریها ردیفی تعیین و دولت موظف به پرداخت رقمی به شهرداریها به صورت سالانه شود.
در این راستا با توجه به اینکه بدهی دولت به شهرداری تهران حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است، باید این رقم را به صورت اقساط بپردازد البته شاید بهترین راه این باشد که ۲۰ سال زندان ذیل همه قوانین درج شود تا ضمانت اجرایی داشته باشد! در حال حاضر درباره هوای پاک نیز قوانینی وجود دارد که هیچ یک اجرایی نشده و ضمانت اجرایی هم ندارند ولی اگر دولت ملزم به پرداخت حقوق شهرها و شهرداری ها شود و مجازاتی برای عدم اجرای آن وجود داشته باشد بعید میدانم کسی بتواند از اجرای آن سرپیچی کند!
در پایان باز هم تأکید می‌کنم که نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید هوشیار باشند و سقف‌هایی که دولت گذاشته را اصلاح کنند؛ یارانه بلیت نباید سقف داشته باشد اگر قرار است چنین باشد ارقام باید واقع‌بینانه باشند. در اعدادی که در ردیف بودجه تعیین می‌کنند باید بازنگری شود چراکه همه هزینه‌ها افزایش پیدا کرده است به عنوان مثال از محل جرائم رانندگی باید باید ۲ هزار میلیارد تومان برای کل کشور در نظر بگیرند ولی متأسفانه این رقم در حال حاضر ۲۱۶ میلیارد تومان است و این رقم ۱۰ درصد آن چیزی است که نیاز داریم و آن را هم نمی دهند. منبع
