۱۵۲۰دستگاه واگن در حال سیر و حرکت است. با این ظرفیت فعال توان حملونقل حدود ۲میلیون نفرسفر شهری وجود دارد (البته طی یکسال اخیر بهدلیل کرونا این ظرفیت به ۸۵۰تا ۹۰۰هزار نفر روزانه کاهش یافته است.) برای افزایش این ظرفیت به ۵میلیون نفرسفر شهری باید ۱۵۰۰دستگاه واگن به این ناوگان اضافه شود که در شرایط کنونی ۳۰هزار میلیارد تومان منابع برای رسیدن به این هدف نیاز است. طی ۲۰سال گذشته مصوبات قانونی مجلس شورای اسلامی از قبیل قانون حمایت از سامانههای حملونقل ریلی، قانون توسعه حملونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت و… تکالیفی چون تقبل ۵۰درصد هزینه توسعه و ۳۰درصد یارانه بلیت مترو را برای دولت تعیین کرده است. در همه کشورها بهدلیل بالا بودن هزینههای مترو، سهم قابلتوجهی از منابع مالی موردنیاز این حوزه از محل منابع عمومی تامین میشود؛ چراکه بازگشت سرمایه این صنعت در اقتصاد ملی و کلان تبلور مییابد و بهعبارتی توجیه اقتصادی این میزان سرمایهگذاری در قالب اقتصاد بنگاهی تحققپذیر نیست.
ارتقای ظرفیت مترو به مرز ۱۰میلیون نفرسفر شهری که به شرط تحقق، قریب به ۸۰درصد جابهجایی شهری را جوابگو خواهد بود، نیازمند طراحی، اجرا و تامین تجهیزات و ناوگان ۲۵۰کیلومتر خط جدید و ۳ هزار دستگاه واگن است که با رسیدن به این نقطه هدف، تهران شهری پاک و زیستپذیر از حیث آلایندههای سیار خواهد بود.
امروز ۶هزار دستگاه اتوبوس با عمر متوسط بالای ۱۲سال در تهران فعالیت میکنند. ۶۲درصد این ناوگان در اختیار بخش خصوصی است و شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه فقط مدیریت راهبری خطوط BRT را بر عهده دارد. حداقل نیاز شهر، ۱۰هزار دستگاه اتوبوس است که با نوسازی و بهسازی متوسط دورهای کارکرد اتوبوسها باید به حداکثر ۸سال کاهش یابد. متوسط بهای خرید یک دستگاه اتوبوس تک و دوکابین گازسوز ۵/۵میلیارد تومان است. مسافران یکسوم بهای تمامشده بلیت اتوبوس را پرداخت میکنند و تامین دوسوم باقیمانده قانوناً بهصورت مساوی متوجه دولت و شهرداری است.
شبکه تاکسیرانی تحت نظارت و حمایت شهرداری فعالیت میکند و اکنون ۸۰هزار خودروی تاکسی در تهران فعالیت دارند که متوسط عمر تاکسی بهصورت استاندارد به شرط نگهداری صحیح ۵/۱۲سال است؛ درحالیکه ۵۰درصد این ناوگان عمر بالای ۱۵سال داشته و فرسودهاند و متأسفانه تاکسیهایی با کارکرد حتی ۳۰ساله نیز در تهران فعالیت دارند. دولت در نوسازی ناوگان تاکسیرانی سهم و نقشی ندارد. افزایش سریع قیمت خودرو از سوی خودروسازان باعث شده که با وجود پرداخت وام به میزان ۸۰درصد بهای خرید به رانندگان توسط شهرداری از سرعت قابلقبولی در فرایند نوسازی این ناوگان برخوردار نباشیم. سالانه ۱۰هزار دستگاه باید نوسازی شود که برای سالجاری نوسازی ۱۵۰۰دستگاه تاکسی هدفگذاری شده که تاکنون ۲۲۰تاکسی با خودروی نو جایگزین شده است. هزینه طراحی، اجرا و تامین تجهیزات و ناوگان هر یک کیلومتر بهطور متوسط یکهزار میلیارد تومان برآورد میشود که طی ۳سال گذشته این رقم ۴برابر شده است و در آغاز دوره پنجم شورا این رقم ۲۵۰میلیارد تومان بود که با این حال دولت در لایحه بودجه تقدیمی سال ۱۴۰۰به مجلس شورای اسلامی فقط ۶۴میلیارد تومان اعتبار برای توسعه متروی پایتخت پیشنهاد کرده است که با این رقم امکان اجرای ۶۴متر خط مترو امکانپذیر است. بهراستی آقای رئیسجمهور و سایر مدیران ارشد کشور با مقایسه این رقم با ارقام بالای کمک به برخی مؤسسات به ظاهر فرهنگی و غیرپاسخگو، رضایت وجدان دارند؟ طی ۱۰سال گذشته از سوی وزارت کشور و دولت حتی یک دستگاه اتوبوس به تهران تحویل نشده است. امسال با وجود تنگناهای شدید مالی، از سوی حوزه مدیریت شهری پایتخت قرارداد خرید ۲۵۰دستگاه اتوبوس منعقد و ۱۰۰دستگاه نیز تحویل ناوگان شده است. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰برای تمام شهرهای کشور فقط ۵۰۰میلیارد تومان اعتبار خرید اتوبوس پیشبینی شده است؛ یعنی کمتر از ۱۰۰دستگاه برای تمام شهرها و ۵دستگاه برای پایتخت ۱۵میلیونی. قرارداد خرید قطعات و تجهیزات ۶۳۰واگن مترو برای ساخت در شرکت واگنسازی تهران که سهام آن مشترکاً به شهرداری تهران و شرکت طرف چینی تعلق دارد، بهدلیل تحریم طی ۵سال اخیر تاکنون عملیاتی نشده است. همچنین اعتبار پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۰برای پروژه شهر جدید پرند توسط دولت ۲۵۰میلیارد تومان پیشبینی شده است که اتمام این پروژه حداقل به مبلغ یکهزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز دارد. ۶۰ درصد جرایم راهنمایی و رانندگی بهوقوع پیوسته در تهران پس از واریز بهحساب تمرکز وجوه خزانه کل کشور باید بهمنظور کمک به کاهش ترافیک بهحساب شهرداری تهران واریز شود. دولت در اقدامی خلاف بین شرع و ماده ۲۳قانون راهنمایی و رانندگی از ۲۳۰۰میلیارد تومان سرجمع دریافتیهای سالهای اخیر که به امانت دست خزانه دولت بوده است، تنها ۱۰۰میلیارد تومان از این حقالناس را پرداخت کرده است. پیشبینی ما برای سال ۱۴۰۰رقمی بین یکهزار تا ۱۲۰۰میلیارد تومان درآمد این بخش برای تهران است. در لایحه تقدیمی بودجه به مجلس شورای اسلامی تنها ۲۱۷میلیارد تومان اعتبار پیشبینی شده است. میزان تخصیص آن نیز نامعلوم است. به بیانی دیگر مبالغ پرداخت نشده مورد دخل و تصرف غیرقانونی دولت واقع میشود. منبع