به گزارش عصرشهروند، از زمانی که رسانه ها به استناد گزارش ناسا از وجود ابرغول آسای گاز متان در آسمان تهران خبر دادند تکذیب و تایید های زیادی از سوی مقامات شهری و محیط زیست درخصوص این گزارش منتشر شده است .
براساس تصاویر ماهواره ای منتشر شده توده‌ای از گاز متان به طول نزدیک به «پنج کیلومتر» در جنوب تهران مشاهده شده که ناسا می‌گوید این ابر غول‌آسا مربوط به یکی از مکان‌های دفع زباله کلان‌شهر تهران است. براساس این گزارش ،ناسا تاکنون ۵۰ نقطه را به عنوان منشا انتشار گاز متان در جهان شناسایی کرده است، جنوب تهران یکی از این نقاط است.
اولین واکنش شهردار تهران به این گزارش دروغ دانستن این گزارش بود . او در واکنش به انتشار این گزارش گفت: هنوز از سوی دستگاههای بالادستی چیزی به ما اعلام نشده است و البته ناسا همه چیزش دروغ است و این هم دروغ است.
زاکانی چند روز پس از اولین واکنش خود نیز گفت: تیم دانشگاهی تشکیل شده تا این موضوع را بررسی کند البته تا به حال شرایطی یا دلیلی که ادعای ناسا را تایید کند پیدا نکردیم؛ اما، چون شائبه برای مردم ایجاد شده این مورد را بررسی و نتایج را اعلام خواهیم کرد.
همچنین مهدی چمران رییس شورای شهر تهران هم با اشاره به انتشار این تصویر از توده گاز متان در جنوب تهران توسط ناسا، گفت: عکس منتشر شده از جنوب تهران درست نیست و گویا برای یک کشور دیگر است.
از آن سو مسئولان محیط زیست و کارشناسان این حوزه وجود گاز متان در محدوده آراد کوه را تایید می کردند . مدتی پیش همیک شرکت دانش بنیان ایرانی نیز تصاویر ماهواره‌ای ناسا را مبنی بر وجود ابرتوده ۵ کیلومتری گاز متان در جنوب تهران تایید کرد.
درفاصله تایید و تکذیب ها و درخواست شهرداری از یکی از دانشگاه ها برای بررسی این موضوع علی اصغر قائمی عضو شورای شهر تهران در نامه ای به رییس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مرجع اصلی اظهار نظر درخصوص مسائل زیست محیطی درخواست می کند که موضوع وجود ابرمتان در جنوب شهر تهران بررسی شود .
در نامه قائمی به سلاجقه آمده است که « اخیراً خبری به نقل از ناسا مبنی بر وجود ابر گاز متان در نقاط مختلف دنیا در فضای مجازی منتشر شده است که کماکان در پایگاه اطلاع رسانی رسمی آن مجموعه نیز وجود دارد و البته یکی از نقاطی که در گزارش مورد نظر به آن اشاره شده، محدوده آرادکوه که محل دفن زباله ها در جنوب شهر تهران است، می‌باشد.
همچنین مستحضرید که این موضوع بازتابهای گوناگونی داشته و مقامات رسمی مرتبط با آن، اظهارنظرهای مختلفی داشته‌اند، که ازجمله می‌توان به نظر منتشر شده و منتسب به رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نظری منتسب به معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست و اظهارنظر مقامات حوزه مدیریت شهری اعم از شهردار محترم تهران (مبنی بر کذب بودن خبر اعلام شده)، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند و مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، اشاره نمود.
از آنجا که سازمان حفاظت محیط زیست مرجع رسمی اظهارنظر در اینگونه امور می‌باشد، خواهشمند است برای آگاهی نمایندگان مردم در شورای اسلامی شهر تهران، رسماً اعلام فرمائید.
۱) آیا خبر منتشر شده در مورد وجود ابر گاز متان در جنوب تهران صحت دارد یا خیر؟
۲) آیا سازمان فضائی آمریکا (ناسا) می‌تواند مرجع انتشار چنین اخباری باشد و صرفاً تصاویر فضائی می تواند به عنوان سند صحت این خبر قلمداد شود یا براساس طیف سنجی خاصی این استنتاج صورت گرفته است؟
۳) برای صحت سنجی ادعای مذکور، چه عملیات تخصصی و میدانی از طرف سازمان‌های مرتبط باید انجام شود؟
۴) سایر نقاط دنیا که در گزارش ناسا به آن‌ها نیز اشاره شده است، چه تدبیری اندیشیده‌اند و آیا
تعاملات بین‌المللی در این خصوص وجود دارد یا خیر؟
۵) در صورت صحت این خبر،
۱٫ اولاً آثار و تبعات آن چیست؟
۲٫ ثانیاً راه کارهای مقابله و برطرف کردن آن چیست؟
۳٫ ثالثاً وظایف هر کدام از دستگاههای اجرانی و مراکز علمی کشور در قبال آن چیست؟
۶) در صورت عدم صحت خبر یا بی‌تأثیر بودن آن نیز، اظهارنظر رسمی آن سازمان راهگشا خواهد بود و از تشویش افکار عمومی و ایجاد نگرانی بی‌مورد برای مردم جلوگیری خواهد نمود.»
ایرج حشمتی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به نامه قائمی وجود ابر متان را تایید می کند ویادآور می شود که از سال ۹۵ درخصوص وجود گاز متان در این محدوده اطلاع رسانی شده است .
در نامه سازمان محیط زیست به ۶ سوال این عضو شورای شهر پاسخ داده شده و آمده است :«بازگشت به نامه شماره ۱۶۱٫۱۶۵۵۶ مورخ ۱۴۰۱٫۸٫۱۷ درخصوص وجود ابر گاز متان در محدوده آرادکوه که محل دفن زباله‌ها در جنوب شهر تهران می‌باشد، پاسخ سوالات مطروحه به شرح ذیل می‌باشد.
۱- همانگونه که مستحضرید فعالیت میکرو ارگانیسمهای بی هوازی و تجزیه مواد آلی پسماندهای فسادپذیر بدون حضور اکسیژن در لندفیل‌ها منجر به تولید گاز متان می‌شود.
این سازمان در سالهای ۹۸ و ۹۹ جهت سنجش ترکیبات مولد بوی نامطبوع از مجتمع دفع و پردازش پسماند آراد کوه به عنوان یکی از کانون‌های اصلی انتشار دهنده آلاینده‌های گازی، نمونه برداری‌های محیطی را به عمل آورد و طی آن غلظت بالای انواع هیدروکربن‌ها از جمله متان، اتیل مرکاپتان، کلرور متان و… منتشره از مجتمع دفع و پردازش پسماند آراد کوه، مورد پایش قرار گرفت، که به دلیل انتشار یکنواخت و مستمر آلاینده‌های گازی می‌تواند در ارتفاع نیز منجر به تشکیل ستون و توده انواع گازها از جمله متان گردد. در این راستا سازمان طبق مصوبات کارگروه ملی رفع بوی نامطبوع در محور تهران-قم به‌صورت مکرر خواستار ساماندهی مجتمع مذکور شده است. (نامه شماره ۹۹٫۱۰۰٫۱۶۵۸۴ مورخ ۹۹٫۵٫۱۲) (پیوست۱)
همچنین به استحضار می‌رساند طی مکاتبه شماره ۱۴۰۰٫۱۰۰٫۱۸۴ مورخ ۱۴۰۰٫۱٫۲۱ (پیوست ۲) این سازمان درخصوص مجتمع مذکور با توجه به تخصیص اعتبار ابلاغ شده از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور به ردیف شماره ۲۶-۵۵۰۰۰۰ قانون بودجه کشور (موضوع نامه شماره ۴۵۰۳۵۸ مورخ ۹۹٫۸٫۲۴) (پیوست ۳) خواهان گزارشی از آخرین اقدامات صورت گرفته درخصوص ساماندهی مجتمع مذکور شده که تاکنون بی‌پاسخ مانده است و طبق بررسی‌های میدانی هیچگونه اقدام موثری به منظور رفع و کاهش ترکیبات گازی مولد بوی نامطبوع از مجتمع مذکور صورت نپذیرفته است.
۲- اداره کل ملی هوانوردی و فضا به اختصار ناسا (NASA) در راستای اهداف استراتژیک خود، به پروژه‌های پژوهشی می‌پردازد. از سال ۲۰۱۴، ناسا به انجام پژوهش‌هایی درباره تغییر اقلیم مشغول شد و گزارش‌هایی هم در این خصوص تهیه و منتشر می‌کند. از سال ۲۰۲۰ نیز به‌طور جدی به همراه ۲۲ آژانس بزرگ دیگر در آمریکا، برنامه اقدام برای مقابله با تغییرات اقلیمی را تهیه کرده است. دانشمندان ناسا از ابزارهایی مانند ماهواره‌ها و ابزارهای نظارتی پیشرفته‌ای برای مطالعه آب و هوا و همچنین تغییرات اقلیمی زمین و جمع آوری داده‌های ارزشمند استفاده کنند. این امر شامل مطالعه از دست دادن یخ، سطح لایه ازن، افزایش سطح دریا، دما، بارش، تغییرات اقلیمی شدید و موارد دیگر است. از جمله ابزارهای جدید این سازمان، نصب طیف‌سنج تصویربرداری به‌منظور «مأموریت منبع غبار معدنی سطح زمین» (EMIT) است که در ماه جولای به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل شد.
EMIT در ایستگاه فضایی با قابلیت تشخیص گازهای گلخانه‌ای از جمله متان و دی‌اکسیدکربن در جولای ۲۰۲۲، موفق به شناسایی ۵۰ توده ساطع‌کننده متان در چند منطقه جهان از جمله آسیای مرکزی (ترکمنستان) خاورمیانه و جنوب غربی ایالات متحده (حوزه پرمین، جنوب شرقی نیومکزیکو و یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی جهان) شده است که به استناد تصاویر ثبت شده توسط این طیف سنج، یکی از این کانون‌ها شامل ابری از گاز متان به طول ۴/۸ کیلومتر، در آسمان جنوب تهران و بر بالای یک مجتمع دفن و دپوی زباله شناسایی شده و طبق تصاویر به دست آمده، این ابر ۴٫۸ کیلومتری در هر ساعت حدود ۸۵۰۰ کیلوگرم متان به هوا می‌فرستد. مکان‌هایی که در ایالات‌متحده، ترکمنستان و ایران پیدا کرده‌اند به عنوان «کانون عمده انتشار‌دهنده» طبقه‌بندی شده‌اند و اهمیت آن‌ها از حیث کانون‌های انتشار گاز گلخانه‌ای متان به منظور برنامه‌ریزی جهت مقابله با پدیده گرمایش جهانی است.
منطقه مطالعاتی این EMIT با نقاط غلظت بالای متان شناخته شده در سرتاسر جهان منطبق است و محققان را قادر می‌سازد در پی شناسایی گاز در آن مناطق برای آزمایش توانایی طیف سنج تصویربرداری باشند.
۳- سال‌هاست پژوهشگران ایرانی مقالات پژوهشی بسیاری درخصوص میزان انتشار گاز متان از محل دفن زباله آراد کوه تهران را با استفاده از نرم افزارهای پیشرفته land GEM، Design Expert به کمک روش داده‌های تاریخی (سال ۹۵) و … و همچنین سنجش از راه دور برآورد کرده و اطلاع‌رسانی نیز شده است که نمونه‌ای از این مقالات به پیوست ایفاد می‌گردد (پیوست ۴)
۴- درخصوص تدابیر اندیشیده شده در سایر نقاط دنیا، بر اساس پیگیری‌های شهرداری تهران، کنسرسیوم KRC کره جنوبی در راستای پروژه استحصال گاز متان از لند فیل آرادکوه از سال ۱۳۹۵ وارد مذاکره گردید تا از ظرفیت های مالی در قالب مکانیسم توسعه پاک (CDM) استفاده نموده و در این خصوص سرمایه‌گذاری نماید ولی به دلایل متعدد منجر به عقد قرارداد نگردید که مکاتبات مربوطه به پیوست ایفاد می‌گردد.
لیکن انتظار میرفت اجرای پروژه استحصال گاز متان متوقف نشده و از ظرفیتهای شرکتهای دانش بنیان در این خصوص استفاده گردد. بدیهی است عدم استحصال گاز متان علاوه بر عدم‌النفع اقتصادی موجب پیامدهای زیست محیطی بویژه انتشار گاز نامطبوع و انتشار گازهای گلخانه‌ای شده است. (پیوست ۵ مکاتبه شماره ۱۳۹۸٫۳۱۰٫۳۳۲۸۵ مورخ ۱۳۹۸٫۰۸٫۲۷، پیوست ۶ صورتجلسه CDM، پیوست ۷ نامه شماره ۱۰٫۱۱۱۲۶۳۸ مورخ ۹۸٫۹٫۲۷، پیوست ۸ نامه شماره ۱۲۶۷۸۸ مورخ ۹۸٫۱۰٫۳)
۵- شوراهای شهر و روستا بر اساس اصل هفتم قانون اساسی یکی از بازیگران اصلی مدیریت شهری محسوب می‌شوند که در عرصه سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و تعامل با سایر بازیگران در مدیریت شهری میباید نقش موثری را ایفا نماید.
بنابراین پیشنهاد می‌شود درخصوص سوالات مطروحه در بند ۵، جلسه ای در کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری ذیل آن نهاد برگزار و موضوع در دستور کار قرار گرفته و به‌طور جدی با حضور تمام دست‌اندرکاران از جمله مراکز دانشگاهی و پژوهشی، نهادهای مدنی، وزارت کشور، سازمان مدیریت پسماند، سازمان حفاظت محیط زیست، شورای شهر کهریزک و تمام دستگاههای مورد اشاره در قانون مدیریت پسماند … مورد بررسی قرار گیرد. منبع
