همه چیز درباره عرضه اولیه سهام در بورس : ۴۰ نکته مهم

سهام شرکت هایی که به تازگی در بازار بورس ایران پذیرفته می شوند، به  صورت روش عرضه اولیه یا IPO (Initial Public  Offering) بوده و طبق قوانین بازار سرمایه ایران،  بخشی  از سهام در اختیار جامعه میلیونی سهامداران کشور قرار می گیرد. عرضه اولیه سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس ایران، بر اساس زمان بندی سازمان بورس و اوراق بهادار کشور صورت گرفته و مبلغ عرضه هر سهم و میزان عرضه  و مقدار تخیصص یافته سهام به هر کد، توسط سازمان بورس مشخص می شود.

عرضه اولیه معمولا درصدی از کل سهام یک  شرکت پذیرفته شده را شامل شده و زمینه ورود رسمی یک شرکت را در قالب یک نماد مشخص در یکی از گروه های  صنعت و خدمات در بورس را فراهم می کند.

پس از اعلام اطلاعیه رسمی عرضه اولیه در بازار بورس که معمولا چند روز پیش از عرضه اولیه انجام می شود، سهامدارانی که مجاز به معاملات آنلاین هستند می توانند، به منوی عرضه اولیه در سامانه معاملات آنلاین یکی از ۱۰۸ کارگزاری رسمی بورس در ۳۱ استان کشور رفته و درخواست خرید سهام عرضه اولیه را ثبت کنند. شما باید به مبلغ سهام عرضه اولیه ، اعتبار نزد کارگزاری داشته باشید تا پس از کسر اعتیار ریالی، نسبت به ثبت سفارش  درخواست خرید عرضه اولیه برای شما اقدام شود.

حتما بخوانید : معرفی شرکت های تامین سرمایه بازار بورس ۹۸

در صورتی که شما خواهان خرید سهام عرضه اولیه شرکت  مورد نظر در  بورس باشید اما اعتبار مورد نظر در پروفایل شما موجود نباشد، امکان خرید نداشته و بایستی حساب خود را شارژ کرده یا از خرید اعتباری که کارگزاری ها در اختیار سهامداران فعال خود قرار می دهند استفاده کنید.

عرضه اولیه سهام در بازار بورس ایران معمولا سود دهی خوبی در کوتاه مدت داشته و شما قادرید، با خرید یک سهم IPO ، ظرف یک هفته، حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد سود کنید. این به این معناست که معمولا قیمت عرضه اولیه سهم مورد نظر پس از تخصیص میزان مشخصی از سهام به کدهای سهامداران متقاضی خرید، با جهش قیمتی مواجه شده و شمار زیادی از سهامداران، فردای  روزی  که عرضه اولیه رسمی انجام شد، متقاضی  خرید این سهم می شوند.

تجربه نشان داده است که شرکت در عرضه اولیه اکثر شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس ایران در چند سال اخیر، سوده بوده مثل: پارس (پتروشیمی پارس)، کگهر (مواد معدنی)، نوری (پتروشیمی نوری)، مادیران (ماد ایران)، آپ (شرکت آپ)، های وب (شرکت های وب) و مناسب است که به منظور دریافت سود ۲۰ درصدی، در عرضه اولیه سهام بورس شرکت کنید.

نظر به این که شمار شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس در حال افزایش بوده و شاهد عرضه اولیه های خوبی در بورس  از سال ۹۶ به این سو هستیم، گزارش امروز عصر شهروند، شما را با آن چه برای شرکت در IPO ،  دریافت کد بورس، شرایط خرید، شرایط ثبت سفارش، شیوه ثبت سفارش و مقولاتی از این دست نیاز دارید، آشنا می کند.

اگر شما هم سود های شیرینی از عرضه اولیه های بورس در سال های اخیر به خصوص در سال ۹۷ دریافت کردید، توصیه  می کنیم که نظرات و دیدگاه های خود را از طریق بخش  کامنت در اختیار ما قرار دهید. برای بررسی سوالات بورسی خود نیز، پرسش های خود را مطرح  کنید.

با ما همراه باشید.

حتما بخوانید : پیش بینی قیمت سکه  تا اسفند ۹۷ و سناریوها

عرضه اولیه چیست؟

عرضه عمومی اولیه که IPO نام دارد، عرضه ای است که برای اولین بار رخ می دهد. یعنی سابقه  عرضه سهام این شرکت در بازار بورس نبوده و نمادی که برای این شرکت تخصیص داده شده، برای نخستین بار است و حجم مشخصی از سهام شرکت در عرضه اولیه شرکت می کند.

معمولا عرضه اولیه با یک بیانیه همراه می شود که محدوده اولیه قیمت و میزان تخصیص سهام و زمان و ساعت عرضه را مشخص می کند.

چرا در عرضه اولیه شرکت کنیم؟

عرضه اولیه مخصوص شرکت هایی است که به تازگی طبق قواعد و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، شرایط رسمی و قانونی حضور در بازار بورس ایران را کسب  کرده و از نظر بورس، صلاحیت لازم برای سهامی عام و تبادل سهام در بازار سرمایه ایران را دارند. در بازار بورس ایران، صدها شرکت بورسی و فرا بورسی فعال هستند که در ده ها گروه صنعتی و خدماتی و بانکی، مشغول به فعالیت هستند.

سهام شرکتی که عرضه اولیه می شود، چون هنوز شناوری زیادی ندارد و اکثریت بازار با آن آشنا نیستند و جدید محسوب می شود، برای خریداران، جذاب است. البته توجه کنید که سهامی عرضه اولیه می شود که بازار بورس، ترازنامه، صورت های مالی و سود و زیان و جزیات فعالیت آن را در راستای شفاف سازی  عمومی، اعلام کرده و به رویت سهامداران کشور رسیده باشد.

(اطلاعیه IPO  شرکت ملی کشت و صنعت پارس با نماد زپارس در تابستان ۹۷ که از عرضه اولیه های شیرین برای جامعه بورس ایران بود و با قیمت ۳۵۰ تومان عرضه شد و ظرف ۳  ماه،۳  برابرشد)

شما برای مشاهده کلیه اطلاعات مالی و آخرین وضعیت سودهی یا زیان کلیه شرکت های عرضه اولیه یا پذیرش  شده در بازار بورس و فرابورس کشور می توانید به سامانه کدال مراجعه کرده و فایل PDF کلیه  اطلاعاتی که شرکت ها منتشر می کنند را به رایگان مشاهده کنید. در این سامانه پر مخاطب بورس بازهای ایران و ناشران، نظرات شرکت های رسمی حسابرسی شرکت های بورسی نیز درباره وضعیت سود و زبان و مطالبات و غیره در دسترس است.

بنابراین، وقتی سهمی با این مشخصات، IPO می شود،  برای بازار جذابیت داشته و اکثریت، به دنبال  خرید میزان  سهمی هستند که توسط شرکت در عرضه اولیه  فروخته می شود. قیمت عرضه اولیه سهام، پس از کشف قیمتی  مشخص می شود و هر شرکتی، قیمت خاص خود را دارد. این قیمت، کف و سقف داشته و شرکت ها مجاز نیستند هر قیمتی که دوست دارند برای IPO تعیین کنند.

(آگهی عرضه اولیه سهام کگهر)

بنابراین قیمت هر سهم  در IPO ، کف و سقف دارد. البته این وظیفه  سهامداران است که تشخیص دهند که سهمی که عرضه اولیه شده است، در بازه قیمتی معرفی شده، ارزش داشته و آیا کلا شرکت در عرضه اولیه ، سودآور است یا خیر.

مثلا قیمت عرضه اولیه هر سهم  شرکت پتروشیمی پارس که با نماد پارس در بورس عرضه شد، حدود ۲۳۰۰ تا ۲۵۰۰  تومان  قیمت گذاری شده بود یا قیمت IPO هر سهم شرکت سنگ آهن گهر زمین که با نماد کگهر در اواخر آبان ۹۷ عرضه شد، بین ۶۵۰ تا ۶۸۰ تومن اعلام شد. بنابراین قیمت عرضه اولیه سهام، یک بازه قیمتی کف و سقف دارد که متقاضیان خرید، باید درخواست خود را در این بازه قرار دهند.

(تصویر نماد کگهر که تنها ۴ روز پس از عرضه اولیه در بورس، با جهش قیمتی ۲۰ درصد مواجه شد)

(سامانه سوابق  معاملاتی سهام عرضه اولیه را در سایت tsetmc.com مشاهده کنید. همان طور که مشاهده می کنید، IPO کگهر ظرف ۴ روز،  ۲۰ درصد مثبت خورد)

به هر کد سهامداری، مقدار معینی سهم عرضه اولیه تعلق  می گیرد. لذا برای شانس خرید عرضه اولیه ، قیمت را پس از تحلیل صورت های مالی شرکت، در سقف قرار دهید. این وظیفه سازمان بورس است که بر  اساس اطلاعات دریافتی از کد های سهامداران متقاضی خریدسهام شرکت IPO که درخواست آن در سامانه معاملاتی انلاین  کارگزاری های سراسر کشور ثبت شده است، نسبت به تخصیص سهم  اقدام کند.

مثلا در عرضه اولیه کگهر، ۶۱۵ میلیون سهم ( ۵ درصد کل سهام شرکت) به ۳۸۰ هزار کد بورس شرکت کننده در IPO تخصیص داده شد که تقریبا به هر کد سهامداری، حدود ۲۰۸۲ سهم با سقف قیمتی ۶۸۰ تومان تعلق گرفت. این قیمت پس از ۵ روز با صف خرید مکرر، از مرز ۹۰۰ تومن فرا تر رفت و سهامداران شرکت کننده در عرضه اولیه ، حدود ۳۰ درصد سود ظرف ۶ روز کاری دریافت کردند. البته نقدینگی مورد نیاز برای شرکت در این عرضه اولیه ، حدود یک و نیم میلیون تومان بود و نه بیشتر.

پس همان طور که مشاهده  می کنید، چون فردای عرضه اولیه ها، حجم تقاضای خرید بالا می رود، سهام عرضه اولی به صف خرید می رسد و این رویه چند روز ادامه می یابد و سقف خرید روزانه (۵ درصد) را کسب می کند. مثلا اگر سهمی با قیمت عرضه اولیه ۲۰۰ تومان وارد بازار شود، فردای آن روز، ۲۱۰ تومان قیمت می خورد. چون بازه قیمتی سهام در بورس ایران، بین مثبت پنج درصد تا منفی پنج درصد است. یعنی قیمت در طول ساعات معاملاتی می تواند حداکثر ۵ درصد افزایش و حداکثر ۵  درصد کاهش یابد.

چگونه از عرضه اولیه مطلع شویم؟

برای اگاهی از عرضه اولیه سهام در بازار بورس ایران که سود شیرین چند روزه را به دنبال دارد، توصیه می کنیم که حتما،سامانه کدال یا سایت بازار بورس  را دنبال کنید. در انجمن های بورسی  عضو شده و اطلاعات را رصد کنید. به آگهی IPO شرکت ماد ایران توجه کنید.

طبق اعلام فرابورس ایران، سهام شرکت صنایع ماشین های اداری ایران به روش ثبت سفارش در نماد مادیرا۱، ۵ آذر ماه ۹۷ انجام شد.

تعداد کل سهام این شرکت، ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون سهم و تعداد کل سهام قابل عرضه نیز حدود ۱۲۰ میلیون سهم معادل ۱۰ درصد کل سهام شرکت است.

حداکثر سهام قابل خریداری توسط هر شخص حقیقی و حقوقی، ۲ هزار سهم است و بازه قیمتی نیز همان طور که گفتیم هر عرضه اولیه دارد، برای این سهم، بین ۳۳۲ تومان تا ۳۶۵ تومان تعیین شده است. کلیه سهام عرضه اولیه ، طبق  دستوراالعمل پذیره نویسی و IPO اوراق بهادار در فرابورس ایران مصوب سال ۱۳۹۵ انجام می شود و اطلاعات مربوط به نحوه ثبت سفارش در دوره سفارش گیری (معمولا از ساعت ۱۰ تا ۱۲:۳۰ صبح)، در سایت فرابورس و سامانه معاملات آنلاین ۱۰۸ کارگزاری سراسر  کشور اعلام می شود.

(آگهی عرضه اولیه سهام کلیه شرکت ها در سامانه کدال  ارائه می شود)

آیا عرضه اولیه همیشه سود آور است؟

خیر. عرضه اولیه بر  اساس یک بازه قیمتی عرضه  می  شود و بعضی از تحلیل گران بازار سرمایه بر این عقیده هستند که با بررسی صورت های مالی شرکت ، شرکت در این IPO سود ده نیست و قیمت تعیین شده، بیش از ارزش روز شرکت است. اما در سال های  اخیر، حجم تقاضا برای شرکت در عرضه اولیه  ها به قدری زیاد بود که میزان تخصیص سهام به هر کد سهامداری، سال به سال کاهش می یابد.  اگر قبلا ۱۰۰ هزار نفر برای شرکت در عرضه اولیه ، درخواست خود را از طریق کارگزاری  های کشور، ثبت سیستمی می کردند، این رقم اکنون به حدود ۵۰۰ هزار نفر افزایش یافته  است.

هر  سال، شمار سهامداران حقیقی یا حقوقی متقاضی شرکت در عرضه اولیه افرایش یافته و تعداد بیش تری از سهامداران در دوره سفارش گیری شرکت می کنند.

از طرفی، همان طور که گفته شد، فردای روز IPO ، سهام با جهش قیمتی و صف خرید همراه شده و این وضعیت تا چند روز ادامه می یابد که مورد پارس و کگهر را به صورت تصویری در بالا معرفی کردیم.

بنابراین حتی المقدر در عرضه اولیه ها شرکت کرده و درخواست خرید را سقف قیمتی بگذارید.  البته مدتی است که سهامداران شرکت کننده در عرضه اولیه ، با یک اطلاعیه خوب از سوی بورس مواجه شدند که کامشان را بیشتر شیرین می کند:

کارگزاران محترم عضو فرابورس ایران، به اطلاع می رساند؛ با در نظر گرفتن مصوبه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر اینکه اگر نوسان قیمت سهام تا ۱۰ روز کاری پس از روز عرضه اولیه افزایشی باشد، توقف موضوع نوسان قیمت بیش از ۲۰ درصد اعمال نخواهد شد، لذا نماد معاملاتی شرکت .. . . .   (با نماد  . . . .)امروز . . . . . مورخ. . . . . .آماده انجام معامله است.

این یعنی قیمت سهام عرضه اولیه ، طبق قاعده بورس، پس از ۴ روز متوالی +۵  درصد خوردن، در روز پنجم متوقف نمی شود و تا زمانی که قیمت سهم بالا رود، این وضعیت ادامه خواهد یافت تا عرضه با تقاضا متعادل شود.

زمانی قیمت یک سهم مرتب افزایش  پیدا می کند، که میزان تقاضا روی قیمت مشخص، زیاد تر از عرضه باشد. وقتی عرضه کم باشد، قیمت افزایش می یابد تا سهامداران روی قیمت خاص، حاضر به فروش سهم  شده  و تعادل عرضه و تقاضا وجود داشته باشد.

همان طور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، سهام سنگ آهن گهر زمین با نماد کگهر، ۲۵ آبان عرضه اولیه شد با قیمت ۶۸۰ تومان.ظرف ۴ روز، قیمت به ۸۲۶ تومان رسید. آن هم با چه شرایطی؟

با این شرایط که ۴.۳ میلیون از مجموعه ۱۲ میلیارد سهم این شرکت تا ۳۰ آبان ۹۷ داد و ستد شد و ۳۲۰۰ کد بورس، این تعداد سهام را خرید و فروش کردند. اما ۹۹۹۹ نفر، تقاضای خرید بیش از ۱۱۵ میلیون سهم کگهر بودندکه به آن ها این تعداد سهم نرسید.  بنابراین قیمت سهم  در فردای این روز که ۳ آذر ۹۷ است با ۵ درصد مثبت دیگر یعنی روی قیمت ۸۶۷ تومان معامله می شود. اگر روی این قیمت نیز تقاضا بیش از عرضه باشد، دوباره ۵ درصد مثبت ادامه یافته تا عرضه و تقاضا متعادل شود.

مشاهده می کنید که هر سهامداری که با ۱.۵ میلیون تومان در عرضه اولیه ۶۸۰ تومانی کگهر شرکت کرده بود،  ظرف یک هفته، حدود ۵۰۰ هزار تومان سود کرد.

آن چه در عرضه اولیه ها باید بدانید

اگر خواهان شرکت در عرضه  اولیه هستید، توضیحات زیر را با دقت در نظر داشته باشید:

• برای شرکت در عرضه اولیه سهام، باید کد سهامداری داشته باشید.
• کد سهامداری را با مراجعه به یکی از ۱۰۸ کارگزاری در ۳۱ استان کشور دریافت کنید.
• ۱۰۸ کارگزاری در سراسر کشور با دریافت شناسنامه و کارت ملی، ظرف ۲ روز به شما کد سهامداری خواهند داد.
• کارگزاری های سراسر کشور به افرادی که دارای مدرک  کاردانی به بالا باشند، کد معاملات آنلاین خواهند داد.
• خدمات پایه و آنلاین این ۱۰۸ کارگزاری با یکدیگری هیچ تفاوتی ندارد.
• دریافت کد بورس و دریافت کد معاملات آنلاین و دسترسی به سامانه کارگزاری، رایگان است.
• پس از دریافت کد بورس و کد کاربری و رمز عبور اتصال به سیستم معاملات آنلاین کارگزاری ها، حتما رمز عبور را تغییر دهید.
• مبلغ فروش هر سهم در پرتفو شما در صورت درخواست، تنها به شماره حسابی که به کارگزاری اعلام و در سامانه سجام ثبت کردید واریز خواهد شد. لذا دسترسی دیگران به سامانه شما، فایده چندانی ندارد.
• کار کردن با سامانه معاملات آنلاین کارگزاری های سراسر کشور آسان است. آن را یاد بگیرید.
• در روز عرضه اولیه ، ثبت سفارش شما بایستی در محدوده قیمتی مجاز باشد.
• معمولا میزان سهمی که به هر کد در عرضه اولیه تخصیص داده می شود، توسط بورس مشخص می شود نه شما.
• اطلاعیه شرکت در IPO ، چند روز قبل از عرضه اولیه اعلام عمومی می شود. سعی کنید نقدینگی لازم را تهیه کنید تا مجبور به فروش سهام پرتفو خود نشوید.
• معمولا در زمان عرضه اولیه ، به دلیل آن که سهامداران به دنبال تامین نقدینگی به منظور شرکت در  عرضه اولیه  هستند، بسیاری از سهام با افت قیمت روبرو می شود. لذا همیشه مقداری نقدینگی برای شرکت در IPO نگهدارید.
• یکی از دلایلی که باعث می شود تا سهامداران، از تک سهم شدن پرهیز کنند، شرکت در IPO است تا امکان فروش سهام پرتفو خود را به منظور تامین نقدینگی لازم داشته باشند.
• گواهی خرید IPO ، معمولا از طریق پیامک ساعت ۵ عصر یا از طریق پست الکترونیک کارگزاری به سهامدار اعلام می شود.
• شما از فردای روزی که سهام عرضه اولیه برای شما خریداری شد، می توانید نسبت به دریافت گواهی ممهور شده سهام از کارگزاری اقدام  کنید.
• فروش سهام عرضه اولیه پس از مثبت های چند درصدی، به ۲  عامل بستگی دارید: یکی این که آیا شما به نقدینگی نیاز دارید. دوم این که آیا سهم عرضه  اولیه ، از صف خرید به صف فروش رفته است یا خیر.
• تا زمانی که سهم IPO شما، در صف خرید قفل  شده است، از فروش خودداری  کنید.
• اگر مشاهده کردید که سهم عرضه اولیه شما، با کاهش حجم در ستون صف خرید مواجه شد، می‌توانید به  صورت فروش پله ای، از سهم خارج شوید تا با صف فروش میلیونی سهامداران مواجه نشوید.
• بعضی از سهام IPO ، پس از رشد قیمتی ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرف ۷ روز، با صف فروش مواجه می شوند. اما پس از مدت خیلی کمی، دوباره به صف خرید باز می گردند. مراقب باشید که گول ترفند فروش های آبشاری حقوقی ها و سهامداران عمده را در این مواقع نخورده و سهم را تا رسیدن به آستانه قیمتی اول و دوم که تعریف کرده اید، با در نظر گرفتن حد ضرر، حفظ کنید. (مثلا آپ).
• هیچ گاه با دریافت وام و قرض، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام نکنید. حتی سهام عرضه اولیه!

اگر علاقمند به خرید و فروش سهام عرضه اولیه و حضور در بورس هستید، حضور شما را به جمع ۹ میلیون سهامدار  تبریک عرض می کنیم. برای آشنایی با بازار، به سایت بورس رفته و در ساعت معاملاتی، در جریان قیمت و میزان خرید و فروش سهام پر بیننده و پر فروش و موثر بر شاخص کل قرار بگیرید. برای این کار به این لینک بروید.

با مشاهده نماد های پر بیننده در بازار بورس و فرا بورس ایران متوجه خواهید شد که بازار در فلان روز، روی چه سهامی بیش تر حساب بوده است و کدام سهام بیش از همه خرید و فروش شد. ارزش  بازار  بورس  ایران بیش از ۶۸۸ هزار میلیارد تومان در آذر  ۹۷ است  که نسبت به سال قبل ۵۰ درصد رشد داشته است.

حتما بخوانید :  چگونه در خانه پولدار شویم ؟

مخاطب گرامی

برای فعالیت در بازار سرمایه ایران، ۳ ابزار نیاز دارید:

• آشنایی با تکنیک های تحلیل بنیادی و تکنیکال
• آشنایی با تکنیک های تابلو خوانی و روانشناسی بازار سرمایه
• تکنیک صبوری

همان طور که مشاهده می کنید، به نقدینگی شما اشاره نشد! چون در بازار بورس، میزان نقدینگی شما  در صورتی اهمیت دارد که مجهز به ابزارهای سه گانه فوق الذکر باشید.