کودک آزاری این فعل مجرمانه مصادیق و انواع مختلفی دارد و باید به تک تک آنها در محیط خانه، مدرسه و اجتماع توجه شود، چون هر یک از انواع این جرم ناپسند می تواند روح و روان خردسال را تحث تاثیر قرار داده و عواقب وحشتناکی در بزرگسالی برای او داشته باشد.
برای اینکه به مشکلات روحی و روانی و ریشه های آن در افراد بزرگسال پی ببرید، مهمترین و دقیق ترین بررسی ها باید به دوران کودکی و خردسالی آنها معطوف شوید. کودکی و دوران خردسالی مهمترین و حساس ترین دوران زندگی هر انسانی محسوب می شود و این موضوع به هیچ عنوان ربطی به جنسیت ندارد. اگر انسان در دوره کودکی و خردسالی به اندازه کافی و مناسب مورد توجه قرار نگرفته و نکات تربیتی در مورد آن رعایت نشود، در بزرگسالی مشکلات پیچیده ای پیدا خواهد کرد که شاید تا پایان عمر با وی همراه باشد. حالات روحی و روانی هر فرد بستگی عمیق و گسترده ای با حالات روحی و روانی وی در دوران کودکی دارد.
بچه ها مانند یک لوح سفید و خط نخورده هستند که رفتار بزرگسالان با آنها این لوح را تغییر خواهد داد. این نغییر می تواند رنگی ، زیبا و جذاب بوده و یا اینکه سیاه، تیره و ناراحت کننده باشد. زوج های جوانی که تصمیم دارند بچه دار شوند، قبل از هر چیز باید این آمادگی و احساس مسئولیت را در خود ایجاد کنند تا بتوانند فرزندشان را به لحاظ روحی و جسمی حمایت کرده و شرایط تکامل آن را بوجود آورند.
حتما بخوانید : جنایت علیه بشریت و مصادیق آن
خیلی مواقع پدر و مادرها و یا نزدیکان آنها کارهایی می کنند که در نظر خودشان مسایل تربیتی محسوب می شود اما به لحاظ قانونی و روانشناسی این رفتارها به مثابه کودک آزاری بوده و حتی مجازات هایی برای آن تعیین شده است. کودک آزاری فقط کتک زدن و یا محروم کردن او از آب و غذا و تحصیل نیست گاهی لمس کردن کودک هم مصداق این جرم تلقی شده و می تواند در بزرگسالی برای او مشکلات روحی فراوانی بوجود آورد. در گذشته شاید توجه والدین به این موضوع چندان زیاد نبود اما با پیشرفت وسایل ارتباط جمعی و توسعه شبکه های اجتماعی مجازی والدین بیشتر با این موضوعات آشنا شدند و مصادیق این فعل را بیشتر شناختند.
در واقع این گسترش آگاهی باعث شد والدین نسبت به این موضوع توجه بیشتری نشان دهند و البته دانشمندان این عرصه و جامعه شناسان و حقوق دانان هم تلاش بیشتری برای تعریف مصادیق آن و همچنین رفع موانع حقوقی کمک به کودکان آسیب دیده نمودند.
اما مبحث کودک آزاری و اهمیت بررسی آن و البته فراهم کردن راهکارهای آموزشی و قانونی برای کاهش این جرم نیاز به همکاری گسترده همه نهاد های اجتماعی و خانوادگی دارد و تنها یک بخش نمی تواند به رفع این معضل کمک کرده و آمار این جرم را پایین بیاورد. قبل از اینکه وارد مفهوم و مصادیق و انواع کودک آزاری شویم، بیان یک نکته کاملا ضرروی است.
اول اینکه تعریف این واژه شخصی و سلیقه ای نیست و پدر و مادرها و مربیان باید مرجع قانونی و روانشناسی آن را در نظر بگیرند. مثلا کتک زدن بچه از نظر پدر و مادرها شاید یک استراتژی تربیتی به نظر آید اما در قانون و اصول روانکاوی می تواند تعریف کودک آزاری داشته و جرم تلقی شود. چون کتک زدن سبب تحقیر و آزار روانی کودک می شود و می تواند زمینه برای بزهکاری و رفتارهای ضد اجتماعی آن را در بزرگسالی بوجود آورد.
انواع کودک آزاری چیست؟
این فعل مجرمانه مصادیق و انواع مختلفی دارد و باید به تک تک آنها در محیط خانه، مدرسه و اجتماع توجه شود، چون هر یک از انواع این جرم ناپسند می تواند روح و روان خردسال را تحث تاثیر قرار داده و عواقب وحشتناکی در بزرگسالی برای او داشته باشد.
کودک آزاری جسمی چیست؟
در این نوع کودک آزاری خردسال ممکن است، مورد ضرب و شتم جسمی قرار گرفته و یا اینکه کتک بخورد. این کتک می تواند از یک تنبیه ساده بدنی شروع شده و به ضرب و شتم منتهی به مرگ ختم شود. سالانه موارد متعددی از مرگ کودکان در اثر ضرب و شتم والدین یا اقوام نزدیک و یا پدر خوانده و مادر خوانده آنها منتشر می شود که بسیار غم انگیز و وحشتناک است و نشان می دهد، در دنیا چقدر این موضوع باید مورد توجه قوانین حقوقی و تحلیل های روانشناسی قرار بگیرد.
کودک آزاری جسمی برخلاف تصور عوام فقط مخصوص کشورهای جهان سوم و عقب مانده به لحاظ آگاهی نیست. این اتفاق در کشورهای پیشرفته و اروپایی هم به وفور رخ می دهد که بسیاری از آنها ریشه فرهنگی داشته و ناشی از خلاء قانونی است. اما این موضوع در کشورهایی هایی که قوانین بازدارنده و مجازاتی اندکی داشته اند، بیشتر دیده می شود.
در این کشورها عموما با استدلال عدم ورود به حریم خانوادگی سعی در مخفی کردن این جرایم و ناهنجاری ها دارند. در حالیکه کودک آزاری جسمی اصلا یک مقوله خانوادگی نبوده و این کودک تحقیر شده و آزار دیده در آینده می تواند به معضلی برای اجتماع خود تبدیل شود.
حتما بخوانید : شوراهای حل اختلاف و مجتمع های قضایی تهران به همراه آدرس و تلفن
کودک آزاری روانی چیست؟
کودک آزاری روانی عموما تاثیرات مخرب تر و عمیق تری روی کودک گذاشته و آسیب های ایجاد شده به واسطه آن ناراحت کننده تر است. کارها و رفتارهایی مانند تحقیرکردن و کوچک شمردن، عدم توجه و محبت کافی در خردسالی و نوجوانی، سرزنش و مقایسه کردن، دور بودن کودک از خانواده و یا پدر و مادر یا یکی از آنها ، تحت فشار قرار دادن و عدم توجه به نیازها و خواسته های کودک بخشی از آزارهای روانی بوده که ممکن است، پدر و مادر و یا اطرافیان به کودک وارد کنند. این آسیب ها می تواند برای خردسال در سنین جوانی و حتی بزرگسالی عواقب وخیمی داشته و باعث بروز رفتارهای ضد اجتماعی، بزهکاری ، ناراحتی ها روحی و روانی شود.
گاهی یک رفتار نامناسب از طرف والدین در جمع یا صدا کردن کودک با اسامی تحقیر آمیز قادر است تا سال ها اعتماد به نفس و عزت نفس را در کودک کشته و او را تبدیل به یک موجود منفعل و ناراحت و ترسو کند.
از موارد دیگری که کودک آزاری روانی محسوب می شود می توان به عدم محبت رفتاری و کلامی، فرق گذاشتن بین بچه ها به خصوص پسر و یا دختر، ندیدن و توجه نکردن به ابراز محبت کودک و رها کردن آن، تفاوت و تناقض رفتاری پدر و مادر مثلا پدر بچه را دعوا می کند و همان لحظه مادر او را در آغوش گرفته و اقدام به نوازش او نموده و در او تضاد ایجاد کند، ترساندن بچه و ایجاد عدم امنیت روانی با جملاتی مثل تو را می فروشم یا تو را به پرورشگاه می دهم و سر راه می گذارم و از این دست گفتارها،کتک زدن مادر جلو بچه و یا اعتیاد والدین اشاره کرد.
کودک آزاری از راه غفلت
یک نوع دیگر این فعل توجه نکردن به نیازهای اساسی فرزند است. مثلا در سنین شیرخوارگی اگر توجه به تغذیه نوزاد در حد مناسب نباشد و یا اینکه بغل کردن و نوازش کردن او خیلی کم و یا با بی توجهی انجام شود، مصداق این فعل است. کودک تا سن دو سالگی نیاز دارد که مرتب در آغوش پدر و مادر بوده و نوازش شود تا حس حمایت و اطمینان در او شکل بگیرد.
این حس اگر از بدو تولد تا سن دو سالگی ایجاد نشود بعد از آن یا هرگز ایجاد نشده و یا اینکه همیشه ناقص خواهند ماند. یا اینکه کودک در سن مدرسه و تحصیل رها شده و در مورد آموزش وی اقدامی نشود. به صورت کلی غفلت کردن از نیازهای کودک هم مصداق این عمل مجرمانه بوده و می تواند مستوجب مجازات باشد. برخی رفتارهای دیگر که در این گروه قرار می گیرند مانند: نخریدن لباس و کفش مناسب برای بچه، حمام نکردن او، عدم درمان او در صورت بروز بیماری هستند.
کودک آزاری جنسی چیست؟
کودک آزاری جنسی مصادیق و تعاریف مختلفی دارد. آزار جنسی می تواند از لمس کردن بدن و اندام های تناسلی شروع و تا تجاوز جنسی ادامه پیدا کند. تعریف آزار جنسی فقط به آزارهای جسمی منتهی نمی شود. به کار بردن حرف و کلمات رکیک و جنسی در صحبت با کودک و یا وادار کردن او به دیدن صحنه ها یا فیلم های مستهجن و جنسی و همچنین دیدن روابط جنسی والدین توسط کودک همه از مصادیق آزار جنسی است.
بدترین و شنیع ترین نوع اذیت کودک نوع جنسی آن است و به هر طریقی باشد، تفاوتی نمی کند. در بررسی هایی که روی مجرمان جنسی صورت گرفته بسیاری از آنها در کودکی خودشان مورد آزار جنسی و یا تجاوز قرار گرفته اند و به لحاظ روحی بسیار آسیب دیده بودند. مسئولیت و اگاهی والدین در این مقوله بسیار زیاد است.
والدین قبل از هر کسی باید خودشان اساس این آزار را در خانه فراهم نکنند و ضمنا در مورد بدن و تماس فرزندشان با افراد غریبه حتما او را مطابق با سنش آگاه کنند. آگاه کردن کودکان در این خصوص کمک زیادی به سلامت و حفظ آنها از آسیب خواهد کرد. کودکی که حقوق خود را می شناسد و در خصوص این مسایل آموزش دیده است، کمتر در معرض خطر بوده و بیشتر می تواند از خود محافظت کند.
مجازات کودک آزاری در کشورهای مختلف
در سال های اخیر در کشورهای پیشرفته و اروپایی مجازات های سنگینی برای این جرم در نظرگرفته شده است مثلا در المان در سال ۱۹۶۹ افرادی که اقدام به این کار می کردند، اگر سنشان به ۲۵ سال رسیده بود، باید عقیم می شدند و در حال حاضر هم این مجازات اجرا می شود و یا اینکه در برخی کشورهای دیگر نظیر اسپانیا تا ۲۰سال هم زندان دارد و این افراد همیشه تحت مراقبت بوده و اجازه داشتن شغلی که مستلزم تماس با کودکان است را نخواهند داشت.
مجازات کودک آزاری در امریکا
مجازات کودک آزاری در آمریکا هم بسیار سنگین بوده و از ۲۰ سال تا حبس ابد هم برای آن در نظر گرفته می شود. آمار اذیت و آزار کودکان در امریکا برخلاف تصور عوام چندان هم پایین نیست . البته مجازات های تعیین شده هم از شدت و سخت گیری بسیاری زیادی برخوردار هستند و نهادهای اجتماعی و خصوصی زیادی در این خصوص به آموزش مردم مشغولند.
مجازات کودک آزاری در ایران
اولین قانونی که در ایران برای حمایت از کودکان مصوب شد، در سال ۱۳۳۸ بود اما بعد از آن، این قانون کمتر مورد بازبینی و تکمیل قرار گرفت و در سال ۱۳۸۱ به خاطر بوجود آمدن موجی از کودک آزاری و جرایم مربوط به آن مورد بررسی مجدد و اضافه شدن بندهایی به آن قرار گرفت. در قانونی که در سال ۱۳۸۱ تصویب شده آمده است، همه کودکان زیر ۱۸ سال باید از هر گونه آزار جسمی، روانی و عاطفی و جنسی در امان بوده و حمایت شوند.
این قانون به مدعی العموم این اجازه را می دهد حتی در صورت عدم وجود شاکی خصوصی از حقوق کودک حمایت کرده و او را تحت پوشش قانون قرار دهد. مثلا ممکن است، پدر و مادر به دلایل مختلف در این خصوص شکایتی نداشته باشند و یا حتی آزار و اذیت توسط خود پدر و مادر انجام شده باشد.
تا قبل از سال ۸۱ فقط پدر و مادر می توانستند در این موارد شکایت کنند اما بعد از سال ۸۱ نیاز به وجود شاکی خصوصی نبوده و خود کودک یا مدعی العموم هم می توانند در این مورد اقدام کند. در قانون مصوب سال ۱۳۸۱ آورده شده است اگر کودکی به هر دلیلی مورد سوء استفاده قرار گفته و آن را برای انجام کاری نظیر قاچاق مواد مخدر مجبور کنند، مجازات تا ۶ ماه حبس و جزای نقدی تا ۲۰ میلیون ریال خواهد داشت.
در مورد مهد کودک ها و همه مراکزی که مسئولیت نگهداری از بچه ها را بر عهده دارند هم این قانون در صورت بروز سوء استفاده اجرا می شود. اما آنچه که در مورد مجازات این فعل مجرمانه در ایران اهمیت دارد، عدم هماهنگی جرم با مجازات است. در تمام این سال ها فعالین حقوق بشر و انجمن های حمایت از کودکان در پی تصویب لایحه ای برای تغییر این مجازات بودند و این لایحه از سال ۱۳۹۱ در مجلس بدون تصویب معلق مانده است. وجود یک چنین خلاء قانونی باعث سوء استفاده افراد مختلف از کودکان شده و جرایم مربوط به آنها را افزایش داده است.
تصویب لایحه حمایت از کودکان می تواند بخش زیادی از جرایم سازمان یافته علیه آنها را کاهش داده و زمینه برای بروز جرم های مشابه را تا حد زیادی از بین ببرد.
