آشنایی با کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری : مهلت و شیوه اعتراض به رای

کمیسیون ماده ۱۰۰ ، مرجعی شبه قضایی است. شهرداری ها، هیچ نقشی در مدیریت جلسات و صدور رای ندارند. شخصیت حقوقی مجزا دارد. ۳ عضو (نماینده وزیر کشور، دادگستری و شورای شهر) دارد و جایی است که اتهامات شاکی و متشاکی در حوزه تخلفات ساخت و ساز، بررسی و به صدور حکم و ابلاغ از طریق دبیرخانه، ختم می شود. آرای کمیسیون بدوی (هیات اول)، قابل اعتراض در کمیسیون تجدید نظر (هیات دوم) است. شاکی می تواند نماینده مناطق ۲۲ گانه شهرداری یا اشخاص حقیقی یا حقوقی و متشاکی، مالکانی که ملک آن ها بر خلاف پروانه ساختمانی یا بدون آن در حریم یا محدوده عملیاتی ساختمانی احداث شده، باشد.

شرایط و مدارک و شیوه رسیدگی به پرونده های رسیده به دبیرخانه و هم چنین مهلت مقرر برای بررسی پرونده ها و صدور رای و مهلت تجدید نظر، همه در این گفتار در عصر شهروند به صورت خلاصه در اختیار متقاضیان گرامی قرار گرفته است.

با ما همراه باشید.

حتما بخوانید:

کمیسیون ماده ۵، ۹۶ و ۹۹ شهرداری

کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری

جزییات لایحه جدید کمیسیون ماده ۱۰۰

رییس کل امور اجرایی کمیسیون های ماده ۱۰۰ شهرداری در ۲۳ بهمن ماه ۹۷ از بررسی لایحه ای ۲۶ بندی خبر داد که می تواند در صورت تصویب در کمیسیون زیربنایی دولت و تصویب هیات وزیران و ارسال به مجلس، سرنوشت ماده ۱۰۰ را تغییر دهد تا یک وحدت رویه در این نهاد، شکل بگیرد و از ابراز نظر سلیقه ای، خودداری شود. طبق این لایحه که هنوز جزییات آن رسانه ای نشده است٬ ماموران شهرداری به عنوان ضابط قضایی خواهند بود و تخلفات ساختمانی، جرم انگاری می شود.

حتما بخوانید: پرونده تخلفات اطلس مال

اطلاعات کلی از کمیسیون ماده ۱۰۰

• مرجع رسیدگی به اعتراض آرا کمیسیون ماده ۱۰۰ : کمیسیون تجدید نظر ماده ۱۰۰
• مسئول دعوت برگزاری جلسات کمیسیون ماده ۱۰۰ : دبیر کمیسیون
• محل تشکیل جلسات کمیسیون ماده ۱۰۰ : ساختمان مرکزی شهرداری
• مسئول پیگیری تصمیمات کمیسیون ماده ۱۰۰ : دبیر کمیسیون و شهردار منطقه

وظایف کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری

• بررسی و ارزیابی کلیه تخلفاتی که در محدوده قانونی و حریم شهر رخ می دهد
• تخلفات خارج محدوده شهری، از وظایف این مجموعه نیست.
• بررسی تخلفاتی که به ساخت و ساز غیر اصولی مرتبط است
• بررسی تخلفاتی که مغایر استاندارد های بهداشت ایمنی و حرفه ای (HSE) ساخته می شود.
• بررسی تخلفاتی که سازنده، بدون اخذ پروانه ساختمانی، نسبت به ساخت و ساز اقدام کرده است.
• بررسی تخلفاتی که سازنده، بیش از متراژی که در پروانه، مجوز گرفته است، اقدام کرده است (مثل ایران مال)
• بررسی تخلفات ساخت و سازی که با مندرجات پروانه ساختمانی، مغایرت دارد.

حتما بخوانید: پرونده تخلفات پروژه ایران مال

وظایف دبیرخانه

• انجام فرآیند های اداری قانونی به منظور تکمیل پرونده هایی که به این مرجع، ارسال می شود.
• سازماندهی و هماهنگی و ایجاد جدول زمانی جهت دعوت از اعضا و طرف های مسئول در پرونده ارجاعی.
• رسیدگی به پرونده های ارجاعی در مدت مقرری که قانون اعلام کرده است.
• رایزنی و هماهنگی با مراجع دولتی جهت نصب و عزل اعضا و تمدید احکام.
• حضور فعال در جلسات و دعوت از هر شخص حقیقی یا حقوقی یا نماینده مطلع شهرداری که امکان مشاوره تخصصی داشته باشد.
• رایزنی با کلیه واحدهای صف و ستاد شهرداری ها در رابطه با پرونده ها و هماهنگی با مراکزی چون استانداری و شورای شهر و دادگستری و دفاتر اسناد رسمی.
• دعوت از افرادی که حضور آن ها در جلسات شورا برای تصمیم گیری اعضا، اهمیت دارد.
• تنظیم صورتجلسات و ابلاغ آرا به ذینفعان.
• نگهداری از سوابق و مکاتبات اداری.

حتما بخوانید: با اعضای شورای اسلامی شهر تهران آشنا شوید

۱۰ عضو دوره پنجم شورای اسلامی شهر تهران در کمیسیون ماده ۱۰۰ را در این لینک مشاهده کنید.

چگونه به تخلفات ساختمانی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری رسیدگی می شود؟

این سوال مهمی است که برخی از شهروندان فعال در عرصه ساخت و ساز یا ذینفع در این حوزه مطرح می کنند و بعضا اطلاعات مخدوشی و مبهمی در اختیار آن ها قرار می گیرد. مراحل را به دقت ملاحظه فرمایید تا از حقوق خود دفاع کنید:

• شناسایی دقیق تخلف و طرح مکتوب تخلفات از طریق شهرداری مناطق ۲۲ گانه تهران
• ارجاع طرح مکتوب به کمیسیون.
• تشکیل پرونده و ثبت اطلاعات در دبیرخانه و زمان بندی برای طرح مربوطه در کمیسیون.
• اعلام طرح تخلف به ذینفع یا ذینفعان (اشخاص حقیقی یا حقوقی دولتی یا خصوصی) به منظور آمادگی جهت شرکت در جلسه بررسی اتهامات ساختمانی.
• ذینفعان از زمان اعلام موضوع از طریق دبیرخانه، ۱۰ روز فرصت دارند تا لایحه دفاعیه خود را آماده کنند.
• برگزاری جلسه و صدور رای.
• ابلاغ قانونی رای صادره به ذینفع (مثلا مالک) و اعلام این موضوع که ۱۰ روز فرصت اعتراض مکتوب دارند. این ۱۰ روز از زمان تاریخ صدور رای و ثبت در دبیرخانه، لحاظ نمی شود. از زمان ابلاغ رای به ذینفع یا نماینده قانونی وی در آدرسی که قبلا اعلام کرده است، انجام می شود.
• اگر پس از ابلاغ قانونی، ذینفع، اعتراض نکند، رای، قطعی شده قلمداد می شود و امکان اعتراض نیست.
• اگر ذینفع در مدت ۱۰ روز، اعتراض کند، اعتراض مکتوب و مستندات و شواهد، به کمیسیون دوم ارجاع خواهد شد.
• پس از بررسی در این جلسه ثانی، رای صادره توسط دبیرخانه، ابلاغ قانونی خواهد شد و لازم الاجرا توسط شهرداری های مناطق ۲۲ گانه  تهران است.

(نمونه رای کمیسیون بدوی)

اقدام فوری شهرداری در توقف ساخت و ساز بدون مجوز

بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، ماموران شهرداری مناطق، میتوانند از انجام هر گونه عملیات ساختمانی که بدون پروانه در  سطح شهر انجام می شوند، ممانعت کرده و جلوی ساخت و ساز غیر مجاز را بگیرند. پس از توقف عملیات ساختمانی جهت تعیین تکلیف مورد تخلف، شهرداری بایستی ظرف ۷ روز، پرونده را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارسال  کند. مالک، ۱۰ روز فرصت تفهیم اتهام و ارسال دفاعیه به دبیرخانه کمیسیون دارد. توجه کنید که عدم حضور متهم (مالک متخلف چه حقیقی چه حقوقی) در جلسه، مانع از صدور رای نخواهد بود.

طبق ماده چهارصد و چهل و پنج و تبصره مربوطه در قانون آیین دادرسی مدنی، روزی که رای ابلاغ می شود و روز اقدام، جزء مدت قانونی محسوب نمی شود.  به این موضوع توجه کنید.

بر  اساس قانون، از زمان دریافت پرونده در  دبیرخانه، این مجموعه ۱ ماه فرصت قانونی برای بررسی  تخلف و ارزیابی فنی و تصمیم گیری و صدور رای دارد. تصمیم گیری، به معنای صدور رای نیست و می تواند این مجموعه حکم کند که پرونده برای بررسی بیشتر به کارشناس فنی ارجاع شود یا با مراکز دولتی یا خصوصی که مستقیم  یا غیر مستقیم با پرونده در ارتباط هستند، رایزنی و اظهارات آن ها نیز استماع شود.

پس، انتظار صدور رای قابل تجدید نظر را ظرف ۱ ماه پس از طرح پرونده، نداشته باشید.

اگر رای بر آن باشد که ملک، بدون پروانه ساختمانی، مشغول به ساخت و ساز بوده و باید قلمع و قمع تمام یا قسمتی از بنا انجام شود، مالک، ۲ ماه فرصت دارد تا این کار را انجام داده و به اطلاع شهرداری برساند. در غیر این صورت، شهرداری راسا اقدام کرده و هزینه آن را بر اساس آیین نامه مربوطه از مالک متخلف، اخذ خواهد کرد. مالک، ۱۰ روز برای اعتراض به رای، مهلت داد. مرجع رسیدگی به اعتراض آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ ، کمیسیون دیگری است که با دیگر اعضا تشکیل می شود.

(نمونه دادخواست اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری)

اعضا کمیسیون

اعضا به شرح زیر است:

• نماینده وزیر کشور
• نماینده وزیر دادگستری (مثلا یکی از قضات دادگستری)
• نماینده شورای شهر

رسمیت جلسات

• با حضور هر ۳ نفر، رسمیت دارد.
• صدور رای، با حضور ۲ نفر، رسمیت دارد.
• اگر یکی از اعضا، نظری غیر از نظر دیگر اعضا داشته باشد، نظر او نیز در رای، درج می شود.

مراحل طرح پرونده

• هر ملکی باید پرونده مجزا داشته باشد.
• میزان تخلف و نوع تخلف و متراژ تخلف و مکان آن باید صورتجلسه شود.
• به منظور یکسان سازی و یکپارچه سازی شیوه اعلام تخلف به این مجموعه، فرم هایی آماده شده است که وزارت کشور، تهیه و به استانداری ها ابلاغ و آن ها به شهرداری ها ارسال می کنند.
• این فرم ها را مامور رسمی شهرداری، پس از بررسی عملیات ساختمانی، بررسی و مبتنی بر درج مشخصات فنی ساختمان متخلف است.
• فرم هایی که مامور شهرداری تکمیل می کند، بایستی به تایید کارشناس فنی معاونت شهرسازی شهرداری های مناطق رسیده و توسط معاون مربوطه، امضا شده و به دفتر شهردار ارسال شود تا پس از امضا وی، به دبیرخانه کمیسیون ماده ۱۰۰ ارسال شود. (فرم شماره ۱)
• مشخصات کامل ملک و مالکان باید در فرم درج شود.
• موقعیت ملک و این که ساخت و ساز بدون مجاز، مزاحم یا مشرف دارد یا ندارد نیز باید در گزارش، قید شود.
• اگر تجاوزی به معابر عمومی دارد باید ذکر شود.
• مغایرت ها با اصول ایمنی و بهداشتی و شهرسازی نیز باید مستندنگاری مکتوب شود.
• اگر پرونده مربوط به ساختمانی است که قبلا پروانه ساخت داشته اما در حین ساخت و ساز، تخلف کرده است، بایستی تاریخ شروع و ساخت و مرحله ساخت و ساز (مثلا سفت کاری یا فونداسیون و …) بیان شود.
• اگر قبلا به مالک، ابلاغ قانونی شده است و دفاعیه کتبی دارد، ذکر شود.

با گزارشاتی که حاوی اطلاعات فوق الذکر باشد، اعضا، وارد شور شده و با استماع نظرات طرف های درگیر و بررسی شواهد و گزارشات کارشناسی، رای صادر  و انشا می کنند که قابل تجدید نظر است.

حتما بخوانید: همه چیز درباره تخلفات باستی هیلز لواسان

هزینه کارشناسی پرونده های کمیسیون ماده ۱۰۰

این هزینه ها بر اساس ماده چهارصد و پنجاه و نه قانون آیین دادرسی مدنی خواهد بود:

اگر نظریه  کارشناسی در هیات بدوی یا تجدید نظر مورد نیاز باشد، متقاضی طرح پرونده  در شورا، بایستی هزینه را پرداخت کند. اگر این هزینه پرداخت نشود، این حق برای این ۳ نفر عضو، محفوظ است که از رسیدگی، خودداری کنند یا زیر مجموعه های کمیسیون ماده ۱۰۰ ، تخلف را ساقط کنند.

اگر مالک به جلسه شور و بررسی، دعوت شود، قانونی است؟

بله. برای استماع نظرات و دیدگاه ها و شواهد و مستندات وی، این امر انجام می شود و دعوتنامه از طریق دبیرخانه ارسال خواهد شد.

مستندات رای

رای صادره بر اساس اصل صد و شصت و شش قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران٬ بایستی مستند به مفاد قانونی و اصولی باشد و حکم و رای کلی نمی توان صادر کرد. طبق بند ۹ ماده صد و پنجاه و نه آیین دادرسی، جهات  و دلائل صدور حکم  و مواد استنادیه، باید روشن باشد. پس، باید موارد تخلف و تبصره ها و موادی که بر اساس آن، رای صادر شده است، در متن رای، درج شود. یعنی: مطابقت تخلف با حکم تبصره-ماده قانون، در  رای صادره، الزامی است. در غیر این صورت، رای، وجاهت مستند بودن را نخواهد داشت.

حتما بخوانید: همه چیز درباره تخلفات شهرک کلاک لواسان

کمیسیون تجدید نظر (دوم ماده ۱۰۰ )

هر سه نفر عضو این مجموعه، باید غیر سه نفری باشند که در کمیسیون حضور داشتند و رای اولیه صادر کرده اند. یعنی هیات بدوی (اول) با هیات تجدید نظر (دوم)، فرق دارد. جلسات نیز با حضور ۳ نفر رسمیت داشته و رای صادره، به اتفاق آرا معتبر است. نظر عضو مخالف با رای نیز در صورتجلسه، قید و امضا می شود.

هیات دوم، مسئول رسیدگی به اعتراض مالک یا مالکان یا شهرداری به رای هیات اول است. حیطه بررسی هیات دوم، همان مفادی است که در رای هیات اول (بدوی) به آن اشاره شده و نباید خارج از آن باشد. اگر در این اثنا، تخلف جدید در پرونده رخ داده است، باید مسیر قانونی از اول طی شود.

پس: ابراز دلایل جدید، ادعای جدید نیست. (ماده پانصده و نه قانون آیین دادرسی مدنی)

اگر مالک یا مالکان، اعتراضی به آرای صادره داشته باشند، مراتب به دیوان عدالت اداری، ارجاع خواهد شد و شهرداری، حق اعتراض نداد.

۳  نکته مهم که باید بدانیم به این شرح است:

• رسیدگی در فرآیند تجدید نظر، بایستی مستند بر رسیدگی در مرحله بدوی باشد. خارج از آن، ممنوع است.
• رسیدگی در فرآیند تجدید نظر، حق شهرداری یا مالک یا ذینفع است که به مفاد رای اول، اعتراض دارند.
• کمیسیون هم عرض در مواردی تشکیل می شود و ۳ نفری که در این مجموعه عضویت دارند، نباید در هیات اول (بدوی) و هیات دوم (تجدید نظر) عضویت داشته باشند.

فرق کمیسیون ماده ۵ و کمیسیون ماده ۱۰۰

کمیسیون ماده ۵ و کمیسیون ماده ۱۰۰ گاها با هم اشتباه گرفته می شود. گر چه طبق اظهار نظر سال ۱۳۹۲ پیروز حناچی (معاون وقت وزیر راه و شهرسازی) و شهردار تهران، محل تبدیل به سرفصل هایی برای منابع درآمدی شهرداری شده اند، اما کارکرد متفاوت دارند.

کمیسیون ماده ۵، تشکلی زیر نظر شورای عالی شهرسازی و معماری است که ارتباطی با شهرداری و شورای شهر ندارد و نهاد بالادستی محسوب می شود. بررسی طرح های تفصیلی و شهری و تغییرات آن در  این کمیسیون بررسی می شود که استاندار٬ مدیرکل شهرسازی استان٬ رییس سازمان جهاد کشاورزی استان و مدیرکل صنایع دستی و گردشگری استان در آن عضویت دارند و در اداره کل راه و شهرسازی استان، تشکیل می شود.

همراهان گرامی

اگر شما هم تا کنون سابقه شرکت در کمیسیون بدوی و تجدید نظر ماده ۱۰۰ شهرداری را داشته و پرونده شما منجر به صدور رای قطعی شده، تجربه های خود را با رعایت حریم خصوصی و بدون ذکر نام یا شماره تلفن متهم یا منطقه شهرداری، تنها با ذکر روند و فرآیند و موضوع، کامنت کنید تا تبادل اطلاعات، منجر به افزایش دانش عمومی همشهریان گرامی شود.

توجه کنید که دیوان عدالت اداری (طبق ماده ۱۰ بند ۲ قانون شهرداری ها)، مرجع رسیدگی کننده به اعتراضات شما به آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری بوده و بهترین مشاور در این عرصه، وکلای دادگستری و مطالعه دقیق قانون و هم چنین مشاوره تخصصی از افراد واجد صلاحیت در امر مشاوره امور مربوط به شهرداری مناطق بیست و دو گانه در تهران بوده و از مراجعه به سایت ها و کانال های متفرقه بدون مجوز، پرهیز کنید.